Είναι γνωστή η αντίδραση του Λουδοβίκου του 16ου όταν τον ξύπνησαν στις 14 Ιουλίου του 1789 για να του ανακοινώσουν ότι έπεσε η Βαστίλλη. «Πρόκειται για στάση ή για επανάσταση;», ρώτησε. «Για επανάσταση, μεγαλειότατε», του απάντησαν οι άνθρωποί του. Στο ημερολόγιό του οι ιστορικοί έχουν βρει στη συγκεκριμένη ημερομηνία την καταγραφή: «Τίποτα το άξιο λόγου σήμερα».
Σε αντίθεση με το περίφημο «παντεσπάνι» της Μαρίας Αντουανέτας, που δεν ειπώθηκε ποτέ έτσι ακριβώς, οι προαναφερθείσες αντιδράσεις του Λουδοβίκου ήταν περίπου αυτές, αν δεν έχει και τόση σημασία διότι με την όλη στάση του το κατεστημένο στη Γαλλία ήταν σαν να έλεγε κάθε μέρα στον απλό λαό: «Αφού δεν έχετε ψωμί, να φάτε παντεσπάνι». Κοινώς, στις Βερσαλλίες κάποιοι έκαναν πάρτι ανυποψίαστοι ότι λίγα μέτρα παρακάτω κάποιοι άλλοι φαντασιώνονταν κομμένα κεφάλια...
Η ιστορία έχει επαναληφθεί πολλές φορές και τηρουμένων των αναλογιών, κάτι παρόμοιο μοιάζει να συνέβη στον δυτικό κόσμο τα τελευταία χρόνια: οι ηγεσίες αλλά και τα golden boys των περίφημων «αγορών» συσσώρευσαν τέτοιο πλούτο στα χέρια τους, πέραν κάθε στοιχειώδους νομικού και πολιτικού ελέγχου, που χάθηκε η επαφή με την πραγματικότητα. Βρετανός φίλος, που εργάστηκε λίγο καιρό στο Σίτι του Λονδίνου, μου έλεγε πριν από λίγα χρόνια πως ζούσε «σε έναν άλλο κόσμο. Ηταν ένας εξωφρενικός τρόπος ζωής που συνέβαινε σε ένα παράλληλο σύμπαν». Ο Αγγλος φίλος μιλούσε για το περίφημο Credit Crunch (πιστωτική κατάρρευση) του 2008 όπως, αν μπορούσαν, θα μιλούσαν οι δεινόσαυροι για τον μετεωρίτη που τους αφάνισε. Αυτό τον εξωπραγματικό κόσμο έχει απεικονίσει έξοχα η ταινία «Margin Call» (2011), όπου αποτυπώθηκε μυθοπλαστικά η κατάρρευση της Λίμαν το 2008. Συνιστώ την ταινία όχι μόνον για λόγους κινηματογραφικής απόλαυσης (είναι ένα είδος οικονομικού... θρίλερ) αλλά επειδή δίνει δεξιοτεχνικά μια τρομακτική εικόνα της εποχής και του κόσμου αυτού. Σε μια χαρακτηριστική σκηνή, δύο νέοι υπάλληλοι, που ξέρουν πως την επομένη θα «σκάσει» το σκάνδαλο, παρατηρούν μέσα από το αυτοκίνητο τους ανύποπτους περαστικούς σε μια νυχτερινή Νέα Υόρκη, λέγοντας: «Κοίταξέ τους· δεν ξέρουν τι τους περιμένει».
Η πολιτική έχασε τον έλεγχο της χρηματοοικονομίας, οι ισορροπίες διαταράχτηκαν δραστικά κι όταν η ρευστότητα άρχισε να γίνεται πρόβλημα διεθνώς, δημιουργήθηκε ένα τεράστιο χάσμα ανάμεσα στους ελάχιστους έχοντες (πολλά από τα κατώτερα αλλά και ανώτερα golden boys δεν συγκαταλέγονται σε αυτούς) και στους πάμπολλους μη έχοντες. Το αποτέλεσμα το ζούμε σήμερα: θυμός, λαϊκισμός, καταφυγή στα άκρα, ενίοτε και στη βία. Ευτυχώς, στην αυγή του 21ου αιώνα δεν έχουμε λαιμητόμους πια, θα θυμάστε όμως τις κρεμάλες που στήθηκαν συμβολικά έξω από το ελληνικό Κοινοβούλιο...
Οπωσδήποτε η ελληνική περίπτωση έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες. Απέχοντας από το ιδιωτικό κεφάλαιο που εκινείτο ανεξέλεγκτα διεθνώς, η Ελλάδα καρπώθηκε και αυτή, κυρίως όμως ζούσε σε ένα δικό της φανταστικό σύμπαν, με το υπερδιογκωμένο Δημόσιο και τη δική της πολιτική ελίτ να κινείται επί σειρά χρόνων ανεξέλεγκτα σε ένα οικονομικό μοντέλο... σοβιετικού καπιταλισμού. Η ελληνική ιδιαιτερότητα έγκειται στο ότι, μαζί με την πολιτική ελίτ, μεγάλο μέρος του κόσμου έζησε μια πραγματικότητα πέραν των δυνατοτήτων του. Αν τα golden boys έπαιρναν αστρονομικά bonus βιάζοντας μετοχές, πολλοί «κοινοί θνητοί» της Ελλάδας ζήσαμε με χρήματα που στην πραγματικότητα δεν δουλέψαμε ποτέ. Με ή χωρίς μνημόνιο, με ή χωρίς ΔΝΤ, με ή χωρίς ευρώ εν τέλει (κάτι που προσωπικώς απεύχομαι!), το ζητούμενο είναι το ξερίζωμα μιας νοοτροπίας η οποία, μεταξύ των άλλων, εχθρεύεται σφόδρα καθετί πραγματικό.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου